Psycho-educatie is het geven van informatie en voorlichting over uw psychische klachten en over hoe u (en/of uw familie/betrokkenen) kunt omgaan met de beperkingen en gevolgen hiervan. Psycho-educatie is altijd een vast onderdeel van uw behandeling en wordt zowel individueel als in groepsverband aangeboden. Tijdens psycho-educatie wordt u geïnformeerd over de psychische aandoening, oorzaken, symptomen, het verloop en de behandeling. Hierdoor krijgt u inzicht in uw problematiek en ontstaat er ruimte voor acceptatie en verandering.
Waarom psycho-educatie?
- Als eerste kun je achtergrondinformatie zoeken over je psychische klachten. Een psycholoog kan je achtergrondinformatie geven over de oorsprong van klachten, en handvatten geven hoe ermee om te gaan.
- Er zijn uiteraard veel therapieën die helpen klachten, zoals cognitieve gedragstherapie en schematherapie. Toch helpt een informatiebijeenkomst soms al heel veel. In een groep of alleen krijg je voorlichting over jouw psychische klachten. Je leert bijvoorbeeld dat slapeloosheid veel voorkomt tijdens een depressie. Die informatie kan helpen om jouw klachten een plek te geven. Misschien accepteer je beter dat je urenlang wakker ligt: dat hoort nu eenmaal bij mijn depressie. Zo verschaf je jezelf iets meer ruimte om te ontspannen. Als je ook leert dat een depressie voor een deel erfelijk bepaald is, lucht dat wellicht op, aan je genen kun je niks doen.
- Aan gedrag kun je wél wat doen, en ook hoe je met klachten omgaat. Ook daar krijg je tips en handvatten voor tijdens psycho-educatie. Door aandachtstekort en hyperactiviteit hebben mensen met ADHD bijvoorbeeld veel moeite met plannen en organiseren. Je krijgt dan bijvoorbeeld tips om het overzicht te bewaren over je financiën, of maakt samen met de psycholoog een stappenplan om een doel te bereiken.
- Tot slot krijg je advies. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat bewegen helpt bij een depressie. Denk aan wandelen, fietsen of voetballen. Tijdens psycho-educatie krijg je uitleg over waarom dit werkt. Je leert hoe je beweging makkelijk kan integreren in je leven. Het kan rust geven om aan de slag te gaan met praktische tips. Je hoeft dan even niet te piekeren over je leven.
- Psycho-educatie kan samengaan met therapie. Soms geeft een psycholoog tijdens de therapie voorlichting en advies. Daarnaast gaan jullie dan meer de diepte in middels bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie of schematherapie.
Psycho-educatie voor familie en vrienden
Psycho-educatie wordt soms ingezet voor familie en vrienden van een cliënt. Ouders, kinderen, broers, zussen en vrienden komen zo meer te weten over jouw situatie. Dat kan heel prettig zijn. De betrokkenen voelen zich bijvoorbeeld minder schuldig. Een psychische stoornis heeft allerlei oorzaken. Soms voelen vrienden en familieleden zich onterecht schuldig. Ze denken dat het aan hen ligt dat je psychische klachten hebt.
Door voorlichting leer je meer over de oorzaken van een psychische stoornis. Ook kan advies veel betekenen voor het dagelijks leven. Wanneer moet je je actief bemoeien met je naaste? Wanneer kun je iemand beter even met rust laten? Tijdens psycho-educatie krijg je antwoord op zulke vragen
Bij welke stoornissen helpt psycho-educatie?
Psycho-educatie werd voor het eerst toegepast door de Amerikaanse psychiater Liberman. Hij paste het toe op familieleden van schizofreniepatiënten. De verzorging en hulp kostten veel energie voor hen. Ze kregen vaak te maken met een burn-out. Ook bleken bepaalde gedragingen van familieleden tot verergering van schizofrenie te leiden. Daarom werd psycho-educatie ingezet. Door voorlichting leerden familieleden meer over schizofrenie.Tegenwoordig wordt psycho-educatie toegepast op heel veel klachten. In onderstaande situaties wordt het met name vaak gebruikt:
- Bipolaire stoornis;
- Depressie;
- Beginnende dementie;
- Autisme;
- ADHD;
- Verslavingsproblematiek
- psychose
- Eetstoornissen;
- Trauma.