- Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident. E.M.D.R. is een kort durende therapievorm. Er is veel onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van E.M.D.R. Uit de resultaten blijkt dat mensen goed op E.M.D.R. reageren.
- Na verloop van tijd zijn de gunstige effecten zelfs nog beter geworden dan na afloop van de therapie. Vaak zijn mensen al na enkele sessies van hun klachten bevrijd, zeker bij enkelvoudige trauma. Bij meervoudige getraumatiseerde zullen meerdere sessies nodig zijn.
- EMDR werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst beschreven door de Amerikaans psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkeld tot een volwaardige en effectieve therapeutische methode.
De EMDR procedure
De therapeut zal vragen om geconcentreerd aan het angstige beeld van de gebeurtenis terug te denken, inclusief de bijbehorende gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties. Dit geschied in combinatie met een afleidende stimulans, doorgaans zal dat de hand van de therapeut zijn, die op ongeveer 30cm afstand voor het gezicht langs heen en weer beweegt, terwijl de ogen van de cliënt deze beweging volgt. Een andere a methode gebeurt door middel van een koptelefoon waarbij “klikjes” afwisselend rechts en links worden aangeboden, of afwisselende tikjes tegen de knie. Na elke set wordt even gepauzeerd, waarbij de therapeut de persoon vraagt wat er naar boven komt.
De E.M.D.R. procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden opgang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. De persoon wordt na elke set oogbewegingen gevraagd zich te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna er een nieuwe set volgt. De aangeboden sets van oogbewegingen, tikjes of geluiden zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinneringen haar kracht en emotionele lading verliest. Ze voelt lichter of afstandelijker. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze vager, kleiner of slechts met moeite nog op te roepen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minderbedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds minder een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon. Ze wordt als het ware opgenomen in de doorlopende autobiografie van de betrokkene.
Hoe weet ik of EMDR kan worden toegepast?
In het begin van de EMDR-therapie zal er uitgebreid aandacht worden besteed aan de oorzaak en achtergrond van de klachten. Daarnaast wordt er een taxatie gemaakt van een aantal individuele kenmerken, waaronder de persoonlijke draagkracht en de last die men van de klachten ondervindt. Hieruit zal blijken of een gerichte traumabehandeling op dat moment nodig is, en of daarvoor EMDR kan worden gebruikt.
Welke voorbereidingen zijn nodig?
EMDR werkt vaak snel. Daarnaast kan het ook een intensieve therapie zijn. Daarom zal de therapeut niet alleen vertellen wat hij gaat doen en waarom, maar ook uitgebreid bespreken hoe de cliënt zijn emoties zo goed mogelijk de baas kan blijven.
Wat zijn de te verwachten effecten?
De sets zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon.
Zijn er ook nadelen?
Na afloop van een EMDR-sessie kunnen de effecten nog even doorwerken en dat is goed. Toch kan dit in sommige gevallen wat ‘bijwerkingen’ geven, bijvoorbeeld dat er nieuwe beelden opkomen of dat er verschillende emoties omhoog komen. Ook wordt zich ‘wat wiebelig’ voelen of vermoeidheid vaker genoemd na een sessie. Vaak is het dan een geruststelling om te weten dat dit in de regel niet langer dan drie dagen aanhoudt. Daarna is er als het ware een nieuw evenwicht ontstaan. Het is aan te bevelen dat de cliënt een dagboekje bijhoudt en opschrijft wat er naar boven komt. Deze dingen kunnen dan in de volgende zitting besproken worden
Waarvoor is EMDR nog meer geschikt?
Er is steeds meer bewijs dat emotioneel beladen herinneringen en beelden ook een belangrijke rol spelen bij andere klachten zoals chronische pijn, depressie, eetstoornissen, verslavingen en psychose. Om deze reden wordt EMDR bij deze problemen en stoornissen steeds vaker toegepast, meestal als onderdeel van een breder behandelplan.